cbd oil 5358404 1920

Układ endokannabinoidowy – co warto wiedzieć

Aleksander
15 kwietnia 2023

Układ endokannabinoidowy znany jest w świecie naukowym od niedawna, a jest on jednym z najważniejszych systemów wewnętrznych jaki posiada człowiek. Za pomocą elementów, takich jak endokannabinoidy, receptory i enzymy, wpływa na wiele fizjologicznych procesów i funkcji zachodzących w ludzkim ciele. Dowiedz się, czym jest układ endokannabinoidowy oraz jak można wspomóc jego funkcjonowanie.

Układ endokannabinoidowy – historia odkrycia

Właściwości medycznej marihuany znane są już od starożytności. Jednak dopiero w 1964 roku udało się badaczom wyizolować cząsteczkę psychoaktywnego THC z konopii. Po tym wydarzeniu zaczęli się oni zastanawiać, w jaki sposób wpływa ona na ludzkie ciało. Rozwiązaniem zagadki okazał się układ endokannabinoidowy (ang. endocannabinoid system – ECS).

Po raz pierwszy receptory kannabinoidowe zostały zlokalizowane w szczurzym mózgu w 1988 roku. Następnie zespół pod kierownictwem prof. Raphaela Mechoulama kontynuował swoje badania, by w 1992 roku donieść o istnieniu wewnętrznych kannabinoidów oraz o nowym systemie, za pomocą którego kannabinoidy, takie jak THC i CBD oddziaływują na organizm człowieka.

Co to jest układ endokannabinoidowy?

Układ endokannabinoidowy (ECS) jest to system złożony z:

  • sieci receptorów, 
  • wewnętrznych kannabinoidów, 
  • enzymów metabolicznych. 

Rozmieszczony jest on w całym organizmie i czuwa nad wewnętrzną równowagą większości procesów w nim zachodzących.

Receptory układu endokannabinoidowego

Jak do tej pory można wyróżnić dwa główne typy receptorów układu endokannabinoidowego. Są to receptory CB1 i CB2, które znajdują się na powierzchni różnych komórek w całym ciele.

Największe skupisko receptorów CB1 znajduje się w ośrodkowym układzie nerwowym, głównie w podwzgórzu oraz w ciele migdałowatym. Jednak obecne są także w mięśniach, układzie pokarmowym, krwionośnym, rozrodczym czy komórkach tłuszczowych. 

Z kolei receptory CB2 można znaleźć przede wszystkim w układzie immunologicznym. W mniejszych ilościach znajdują się one również w obwodowym układzie nerwowym, wątrobie, śledzionie czy układzie rozrodczym. 

Endokannabinoidy

Wewnętrzne kannabinoidy to cząsteczki, które produkowane są przez organizm w chwili zakłócenia jego funkcjonowania. 

Obecnie dobrze przebadane i poznane endokannabinoidy to:

  • anandamid (AEA), 
  • 2-arachidonyglicerol (2-AG).

Enzymy metaboliczne

Enzymy odpowiadają za wyeliminowanie endokannabinoidów, które spełniły już swoje funkcje. Wśród nich wyróżnia się dwa:

  • hydrolazę amidową kwasów tłuszczowych (FAAH) – jej zadaniem jest rozkład anandamidu,
  • lipazę monoacyloglicerolową (MAGL) – odpowiada za rozkład 2-AG.

Rola układu endokannabinoidowego

Układ ECS zawiaduje praktycznie wszystkimi procesami jakie zachodzą w organizmie oraz wpływa na utrzymanie wewnętrznej równowagi. Odpowiada m.in. za apetyt, sen, pamięć, koncentrację, nastrój, odczuwanie bólu, funkcjonowanie układu rozrodczego, sercowo-naczyniowego czy modulowanie układu odpornościowego.

W chwili, gdy jakiś czynnik powoduje zachwianie homeostazy, układ endokannabinoidowy zaczyna produkcję endokannabinoidów, w celu przywrócenia normalnego funkcjonowania organizmu. 

Niedobory endokannabinoidów

Każdy organizm posiada optymalną ilość naturalnych endokannabinoidów. Jednak wskutek różnych czynników może wystąpić ich niedobór. Taki stan został nazwany przez naukowców klinicznym niedoborem endokannabinoidów (CECD).

Według dr. Ethana Russo może mieć to zdecydowany wpływ na rozwój rozmaitych chorób np. migreny, zespołu jelita drażliwego, bólu różnego pochodzenia, chorób psychicznych czy schorzeń pochodzenia neurologicznego, takich jak choroba Parkinsona lub stwardnienie rozsiane.

Czynniki stymulujące układ endokannabinoidowy

Wraz z rozwojem badań nad układem endokannabinoidowym, naukowcy odkryli kilka sposobów na naturalne wspieranie pracy tego systemu. Jak się okazuje, poza fitokannabinoidami, na niedobór endokannabinoidów pozytywny wpływ mają ćwiczenia fizyczne czy kwasy tłuszczowe omega.

Fitokannabinoidy

Fitokannabinoidy to związki chemiczne produkowane przez rośliny, które służą im do ochronny przed szkodliwymi czynnikami. Jak się okazuje, z powodzeniem mogą one zastąpić w działaniu nasze wewnętrzne kannabinoidy. 

Największe stężenie fitokannabinoidów znajduje się w żeńskich kwiatach konopi indyjskich, z czego dwa odgrywają najważniejsze znaczenie i jest to THC oraz CBD. THC swoją budową do złudzenia przypomina anandamid, dzięki czemu idealnie współpracuje z receptorami CB1. Z kolei CBD hamuje syntezę enzymu FAAH, zwiększając tym samym stężenie endokannabinoidów w organizmie. 

Warto pamiętać, że konopie stanowią źródło różnych substancji czynnych. Zawierają ponad 100 kannabinoidów, terpeny, flawonoidy oraz wiele innych związków biologicznie czynnych o właściwościach leczniczych. 

Wszystkie składniki pochodzące z konopi współdziałają ze sobą, wzmacniając wzajemnie swoje działanie, a tym samym dając lepszy efekt terapeutyczny.

Inne rośliny wspomagające układ endokannabinoidowy

Oprócz marihuany leczniczej inne rośliny zawierające fitokannabinoidy to:

  • kava-kava (pieprz metystynowy) – zawiera jangoninę, która może się wiązać z receptorem CB1;
  • echinacea (jeżówka) – zawiera alkamidy, które aktywują głównie receptor CB2;
  • korzeń maca – posiada macamidy, które poprzez blokowanie enzymu FAAH, zwiększają ilość anandamidu;
  • kocanka – zawiera kannabinoid kannabigerol (CBG), który występuje również w konopiach leczniczych;
  • trufle – posiadają anandamid, który aktywuje obydwa receptory.

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna jest nieodzownym elementem, by zachować jak najdłużej młodość oraz zdrowie. Podczas intensywnego wysiłku np. biegania, sportowiec doświadcza tzw. euforii biegacza. 

Według badaczy, błogość ta związana jest z wytwarzaniem przez organizm anandamidu i zwiększeniem jego stężenia w mózgu.

Kariofilen

Kariofilen to terpen występujący m.in. w konopiach, czarnym pieprzu, rozmarynie, goździkach czy oregano. Działa on podobnie jak kannabinoidy i wchodzi w interakcje z receptorami CB2, wykazując działanie uspokajające oraz poprawiające nastrój.

Kwasy tłuszczowe omega

Kwasy tłuszczowe pełnią wiele funkcji w ludzkim ciele oraz są niezbędne w wielu procesach. Jak donoszą naukowcy kwasy omega-3 biorą także udział w syntezie endokannabinoidów. Bogatym źródłem kwasów tłuszczowych są ryby, siemię lniane, nasiona konopi czy orzechy włoskie.

Podsumowanie

Układ endokannabinoidowy to jeden z ważniejszych układów w ludzkim organizmie, biorący udział w wielu procesach fizjologicznych oraz dbający o jego wewnętrzną równowagę. Zaburzenie pracy układu ECS może prowadzić do bardzo poważnych schorzeń. 

Jednak na szczęście za pomocą różnych sposobów, możliwe jest wspomaganie jego funkcjonowania. Na szczególną uwagę zasługują pochodzące z konopi kannabinoidy, które budową przypominają wewnętrznie wytwarzane endokannabinoidy i dzięki temu mogą oddziaływać na organizm, przyczyniając się do wywołania efektów leczniczych.

Treści powiązane